Tự hào truyền thống ngành Địa chất Việt Nam
Những dấu mốc quan trọng
Mỗi dịp tháng 10 về, những người đã và đang gắn bó với nghề địa chất đều trào dâng những cảm xúc đầy tự hào bởi có ngày truyền thống ngành Địa chất Việt Nam (02/10). Ngược dòng lịch sử để cùng điểm lại những dấu mốc quan trọng cho sự ra đời của ngày kỷ niệm đầy ý nghĩa này với những người làm địa chất.
Ngày 2/10/1945, Chính phủ đã thành lập Nha kỹ nghệ trong cơ cấu của Bộ Quốc dân Kinh tế (sau này là Nha Khoáng chất - Kinh tế thuộc Bộ Kinh tế và Bộ Công thương) đánh dấu sự ra đời của ngành Địa chất Việt Nam. Sau ngày hòa bình lập lại, ngày 28/3/1956, Sở Địa chất thuộc Bộ Công nghiệp đã được thành lập (sau đổi tên thành Cục Địa chất) nhằm thực hiện các nhiệm vụ chuyên sâu về lĩnh vực địa chất. Ngày 26/7/1960, Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã ký Sắc lệnh số 18 về việc thành lập Tổng cục Địa chất trực thuộc Hội đồng Chính phủ. Sự ra đời của Tổng cục Địa chất đã tạo ra một bước đột phá mới, nhiều công trình nghiên cứu khoa học có giá trị đã hoàn thành, các mỏ cũ đã được điều tra, thăm dò mở rộng, nhiều mỏ mới đã được phát hiện, tạo cơ sở cho ngành khai khoáng hình thành và phát triển. Tiền thân của ngành Dầu khí cũng được bắt đầu từ đây.
Ngày 3/9/1975, Tổng cục Dầu mỏ và Khí đốt Việt Nam được thành lập trên cơ sở Liên đoàn địa chất 36. Ngày 01/8/1987 thành lập Tổng cục Mỏ và Địa chất, ngoài các nhiệm vụ chuyên ngành về địa chất, Tổng cục còn có nhiệm vụ quản lý nhà nước về ngành Mỏ và địa chất. Theo đó, công tác quản lý về khai thác, sử dụng khoáng sản đã được chú trọng. Có thể nói, đây là giai đoạn đỉnh cao trong quá trình hình thành và phát triển của ngành Địa chất Việt Nam. Năm 1990 đã thành lập Cục Địa chất Việt Nam và Cục Quản lý Tài nguyên Khoáng sản Nhà nước trực thuộc Bộ Công nghiệp nặng, sau này là Bộ Công nghiệp. Một số đơn vị địa chất cũng đã được tách ra để hình thành các doanh nghiệp Nhà nước như Công ty Địa chất, Tổng công ty Vàng và Đá quý Việt Nam và Tổng công ty Khoáng sản Việt Nam. Ngày 4/12/1996, Chính phủ đã có Nghị định số 79/CP về việc thành lập Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam trên cơ sở hợp nhất Cục Địa chất Việt Nam và Cục Quản lý Tài nguyên Khoáng sản Nhà nước thuộc Bộ Công nghiệp.
Tháng 11/2002, Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam chuyển sang thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường. Đến năm 2008, một số đơn vị thuộc Cục được tổ chức lại như Liên đoàn Địa chất và Khoáng sản Biển được chuyển sang trực thuộc Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam; các đơn vị địa chất thủy văn và địa chất công trình đã được chuyển sang Trung tâm Quy hoạch và Điều tra Tài nguyên nước trực thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường, Liên đoàn Trắc địa được chuyển sang Tổng công ty Tài nguyên và Môi trường Việt Nam. Nhằm tăng cường công tác quản lý nhà nước về hoạt động khoáng sản và đẩy mạnh công tác điều tra cơ bản địa chất, điều tra cơ bản địa chất về tài nguyên khoáng sản, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 89/2010/NĐ-CP ngày 16/8/2010, trong đó đã quyết định thành lập Tổng cục Địa chất và Khoáng sản trực thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường. Đặc biệt, năm 2010, Thủ tướng Chính phủ có quyết định số 718 ngày 21/5/2010 về việc lấy ngày 02/10 hàng năm là ngày truyền thống Ngành Địa chất Việt Nam.
Trong 76 năm xây dựng và phát triển, ngành Địa chất đã nhận được sự quan tâm sâu sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu và Lãnh đạo Đảng và Nhà nước; đã nhận được sự phối hợp chặt chẽ, giúp đỡ có hiệu quả của Chính phủ và các nhà địa chất Liên Xô, Tiệp Khắc, Ba Lan, Rumani... và các nước Đông Nam Á. Đồng thời, trong mọi hoàn cảnh gian khổ, khó khăn, cán bộ công nhân viên ngành Địa chất đã nhận được sự đùm bọc thương yêu của chính quyền, đồng bào khắp mọi miền đất nước. Đó là những điều kiện và cũng là sự động viên vô giá của chính quyền và đồng bào trên mọi miền của đất nước cùng các bạn bè quốc tế để ngành Địa chất Việt Nam phát triển và đạt được nhiều thành tựu xuất sắc như ngày hôm nay. Các nhà địa chất Việt Nam đã tạo được hình ảnh đẹp đẽ về tính tích cực và trung thực trong khoa học, đoàn kết, phối hợp với nhau chặt chẽ, tạo nên mái nhà chung của nhiều thế hệ cán bộ công nhân viên địa chất trên toàn quốc.
Nguyễn Mạnh Cường (CVP)
|